نگاهی به آثار مهرداد جعفری در گالری باوان

براندون تیلور منتقد هنری و استاد دانشگاه ساکن انگلیس در کتابی که به بررسی ابعاد نظری و زیبایی شناختی آثار هنری کلاژ اختصاص دارد بر ویژگی خاص انتقادی کلاژ تاکید می‌کند. او معتقد است پتانسیل خرابکارانه، می‌تواند کلاژ را به عنوان رسانه‌ای برای نقد فرهنگی برجسته ‌کند. از طریق عمل برش، چیدمان مجدد، و لایه‌بندی مواد متفاوت، کلاژ امکان ساختارشکنی و تصور مجدد روایت‌ها و تصاویر موجود را فراهم می‌کند. می‌تواند گفتمان‌های مسلط را به چالش بکشد، هنجارهای اجتماعی را زیر سؤال ببرد یا دیدگاه‌های جایگزین ارائه دهد. تیلور به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه هنرمندان کلاژ از این پتانسیل خرابکارانه برای پرداختن به مسائل هویت، ساختارهای قدرت، مصرف گرایی و سایر دغدغه‌های اجتماعی-سیاسی استفاده می‌کنند.
از این منظر نگاهی داریم بر اثار مهرداد جعفری که به نقد ساختارهای موجود فرهنگی پرداخته است.
مهرداد جعفری راوی تکه‌های از هم گسسته زندگی انسان‌هاست که به هم وصله پینه شده‌اند. این اولین باری نیست که او با کلاژ به نقد روابط انسانی می‌پردازد. آثار او عمدتا برگرفته از تجربه زیسته و بیان صادقانه دیده‌هایش است.
در نمایشگاه « خانواده‌ی معمولی، چیزهای عجیب» او از قابلیت بیانی کلاژ برای نقد دوگانه‌های موجود از جمله «زن و مرد»، «خصوصی و عمومی» و «معمولی و عجیب» استفاده کرده است. او با وصله پینه کردن های یک کل از هم متلاشی شده که گویی به سختی و گل درشت و زمخت می خواهد به هم متصل بماند و کارایی گذشته خود را داشته باشد به نقد ساختار خانواده و روابط زن و مرد رفته است و به خوبی از ویژگی بیانگرانه کلاژ استفاده کرده.
آثار جعفری نیز با دستکاری تصاویر و ادغام لایه‌های مختلف و ایجاد شکل‌های غیر متعارف تصویر آشنای زن و مرد را بر هم می زند تا با کمک چیدمان جدید به خلق تصویری متفاوت ولی همچنان آشنا دست یابد و این گونه نظام مسلط مردسالارانه در روابط زن و مرد را به چالش بکشد. او از طریق مداخله خلاقه خود سعی در تحریک تفکر انتقادی مخاطب دارد تا او را به گفتگو دعوت کند و باب بحث گسترده تر در مورد تغییرات اجتماعی را باز کند.
زنان تصویر شده در آثار جعفری زمخت و نیرومند هستند و در ابعاد نیز از مردان بزرگتر نشان می‌دهند. هرچند در عمده اثار پیدا کردن جنسیت کاراکترها به سختی ممکن است در یکی از آثارش مرد را کوچکتر و بر شانه زن سوار کرده تا با جابه‌جایی نقش حامی‌گر مرد و دادن این نقش به زن تنومند، ابتدایی‌ترین کلیشه قانون حاکم بر فرهنگ عامه را برهم زند.

نویسنده: لیلا طیبی فرد